Zwichnięcie kolana to poważny uraz, który wymaga szybkiej interwencji medycznej i często długotrwałej rehabilitacji. Choć może zdarzyć się podczas aktywności sportowej, może być również skutkiem niefortunnego upadku lub wypadku komunikacyjnego. Jak rozpoznać zwichnięcie kolana? Co zrobić w pierwszej chwili po urazie? I dlaczego nie warto zwlekać z wizytą u ortopedy? W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na wszystkie najważniejsze pytania.
Czym jest zwichnięcie kolana?
Zwichnięcie kolana to nie tylko przesunięcie stawu – to poważny uraz, w którym dochodzi do całkowitej utraty kontaktu między kością udową a piszczelową. W przeciwieństwie do skręcenia, zwichnięcie oznacza, że struktury stabilizujące kolano (więzadła, torebka stawowa) uległy uszkodzeniu w stopniu wymagającym leczenia specjalistycznego.
Przyczyny zwichnięcia kolana
Do zwichnięcia najczęściej dochodzi wskutek silnego, nagłego urazu – np. w wyniku wypadku samochodowego, zderzenia w trakcie gry zespołowej, niefortunnego lądowania podczas skoku lub upadku z wysokości. Uraz może mieć charakter boczny, tylny lub przedni – w zależności od kierunku działania siły.
Zwichnięcie a inne urazy kolana
Zwichnięcie należy odróżnić od skręcenia (kiedy powierzchnie stawowe pozostają w kontakcie) oraz od zwichnięcia rzepki. W przypadku zwichnięcia kolana najczęściej uszkodzeniu ulegają więzadła krzyżowe (ACL i PCL), boczne (MCL, LCL), a czasem również naczynia krwionośne lub nerwy w dole podkolanowym.
Objawy zwichnięcia kolana – kiedy podejrzewać uraz?
Zwichnięcie kolana jest zazwyczaj bardzo bolesne i daje natychmiastowe objawy. W wielu przypadkach nie da się stanąć na nodze, a sam staw traci swoją naturalną stabilność i wygląd. Właściwa ocena sytuacji i szybkie działanie mogą zapobiec poważnym konsekwencjom, w tym trwałym uszkodzeniom.
Najczęstsze objawy zwichnięcia to silny, nagły ból w stawie kolanowym, często nie do zniesienia, a także widoczne zniekształcenie kolana lub nienaturalne ustawienie nogi. Po urazie pojawia się też szybko obrzęk i zasinienie, nie ma możliwości zgięcia lub wyprostowania nogi. Objawami są też uczucie luzu w kolanie i niestabilność, a także trudności w chodzeniu lub całkowity brak możliwości obciążenia nogi
Uwaga na objawy neurologiczne
Jeśli oprócz bólu pojawiają się drętwienie, mrowienie lub brak czucia w stopie – może to oznaczać uszkodzenie nerwu. W takim przypadku niezbędna jest natychmiastowa pomoc lekarska.
Pierwsza pomoc przy zwichnięciu kolana
W przypadku podejrzenia zwichnięcia kolana nie należy próbować samodzielnie nastawiać stawu. Nieprawidłowe działanie może doprowadzić do dodatkowych uszkodzeń tkanek, naczyń i nerwów. Czas do interwencji specjalistycznej ma tu ogromne znaczenie.Co zrobić od razu po urazie? Unieruchom nogę w pozycji, w jakiej się znajduje, bez prób prostowania czy zginania i zastosuj zimny okład, by zmniejszyć obrzęk i złagodzić ból. Unikaj obciążania kończyny – nie próbuj chodzić ani stawać na chorej nodze. Zadzwoń po pomoc – konieczna będzie wizyta na SOR lub transport do poradni ortopedycznej.
Diagnostyka i leczenie zwichnięcia kolana
Leczenie zależy od rodzaju i stopnia uszkodzenia struktur stawu. Każde zwichnięcie kolana wymaga szczegółowej diagnostyki – zazwyczaj obejmuje badanie kliniczne, RTG, a także rezonans magnetyczny (MRI) w celu oceny więzadeł i tkanek miękkich.
Jakie są metody leczenia zwichniętego stawu kolanowego? Przede wszystkim nastawianie stawu, przeprowadzane przez lekarza w warunkach szpitalnych, czasem pod znieczuleniem. Zazwyczaj stosuje się też unieruchomienie kolana w ortezie lub gipsie, zwykle przez kilka tygodni. Leczenie operacyjne jest wskazane przy uszkodzeniu więzadeł krzyżowych, pęknięciu łąkotek lub niestabilności stawu. Kluczową fazą leczenia, która pozwala odzyskać zakres ruchu, siłę mięśni i pełną sprawność, jest rehabilitacja.
Powrót do sprawności – rola rehabilitacji
Rehabilitacja po zwichnięciu kolana to nie tylko ćwiczenia, ale cały proces przywracania funkcji stawu. Obejmuje pracę nad zakresem ruchu, wzmacnianie mięśni czworogłowych i łydek, naukę prawidłowego chodu oraz prewencję nawrotów urazu.
Powrót do pełnej aktywności – zwłaszcza sportowej – może zająć od kilku miesięcy do roku. Kluczowe jest ścisłe przestrzeganie zaleceń fizjoterapeuty oraz regularność ćwiczeń.
Podsumowanie
Zwichnięcie kolana to uraz, który może mieć poważne konsekwencje, jeśli nie zostanie odpowiednio rozpoznany i leczony. Nawet jeśli po pewnym czasie ból ustępuje, nie należy bagatelizować problemu – uszkodzenia wewnętrznych struktur stawu mogą prowadzić do przewlekłej niestabilności, a nawet zmian zwyrodnieniowych. W ArcusMed, w specjalistycznym gabinecie lekarskim prowadzonym przez doświadczonych ortopedów zapewniamy pełną opiekę diagnostyczną, leczenie oraz kompleksową rehabilitację – od pierwszego kontaktu po powrót do pełnej sprawności. Nie zwlekaj – jeśli podejrzewasz uraz kolana, umów się na konsultację ortopedyczną.